Maatschappij tot Nut van 't Algemeen departement Geldermalsen

Programma-overzicht 2025 - 2026

186e ALGEMENE LEDENVERGADERING. Daarna gaan we van Kees van den Tempel van alles leren over kunstmatige intelligentie.

MICHELANGELO BUONAROTTI, GODDELIJKE ALLESKUNNER.Roland Gieles ontrafelt hoe Michelangelo niet alleen andere kunstenaars, maar ook zichzelf steeds wist te overtreffen.

donderdagavond 13 november 2025

QMUSIC, EEN INKIJKJE IN DE MUZIEKINDUSTRIE.Rik Reijnen, directeur Entertainment bij Qmusic, komt ons vertellen over commerciële zenders en de publieke omroep in ons land.

GELDERLAND – Het VERLOREN HERTOGDOM. René Arendsen is publiekshistoricus en programmamaker bij Omroep Gelderland. Hij deed drie jaar onderzoek naar de geschiedenis van het hertogdom Gelre en vertelt het verhaal als een spannende ridderroman.

DIGITALE ZORG, EEN TOEKOMSTBESTENDIGE MANIER VAN ZORG. DigiContact is soms vervanging, soms een aanvulling naast de bestaande zorg. Marion van Egten komt ons vertellen hoe het werkt.

HET NUT EN HET ONDERWIJS VAN NU. In deze lezing opent Christian van Houwelingen, collectie- & onderzoeks-medewerker van het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht, de deuren naar 18e- en 19e-eeuwse klaslokalen.

ENERGIETRANSITIE.
Prof. Dr. Ir. Machteld van den Broek van de TU in Delft komt ons bijpraten over de integratie van zonne- en windstroom in ons elektriciteitssysteem.

dinsdagavond 10 maart 2026

DE CAMINO NAAR SANTIAGO DE COMPOSTELLA. Jacques Verhagen neemt je mee in de tocht naar Santiago. Op inspirerende wijze vertelt hij over de historie en cultuur van de pelgrimstocht.

MODERNE BRUGGEN. Een lezing special gewijd aan verbindingswegen en barricades, hangbruggen, tuibruggen en vakwerkbruggen, vaak echte kunstwerken. We kijken met Suzanne Roelofs in deze lezing o.a. naar de Brooklyn Bridge, de Golden Gate Bridge en de Tower Bridge, maar het accent zal liggen op moderne bruggen.

EXCURSIE MET SUZANNE ROELOFS NAAR BREDA. Dat Breda een gezellige historische binnenstad heeft, zal bij iedereen bekend zijn. Maar wist u dat in Breda ook prachtige moderne architectuur te vinden is?

Algemene Ledenvergadering.

Het Nutseizoen 2024-2025 openen we, zoals te doen gebruikelijk, met de Algemene Ledenvergadering.
We kijken weer terug op het afgelopen seizoen en als we van de penningmeester gehoord hebben, dat we nog ver van een faillissement zijn en de kascommissie het daarmee eens is, kunnen we de contributie ook dit jaar ongewijzigd op € 20,00 houden.

En als we dan ook weer een nieuwe kascommissie hebben benoemd zijn we al weer toe aan de pauze.

Na de pauze, zo rond 20:00 uur hopen we, geven we het woord aan Kees van den Tempel over kunstmatige intelligentie.

Kunstmatige Intelligentie – Kans of Bedreiging?

Kunstmatige intelligentie (AI) is niet langer toekomstmuziek; het is al overal om ons heen. Van slimme assistenten tot zelfrijdende auto’s en medische diagnoses: AI verandert razendsnel onze samenleving.
Maar wat betekent dit voor ons dagelijks leven? En hoe houden we grip op deze technologische ontwikkeling?
Kees van den Tempel, ingenieur, spreker en deskundige op het gebied van AI, neemt je tijdens deze inspirerende lezing mee in de wereld van kunstmatige intelligentie.

Maandagavond 6 oktober 2025, 19.30 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Michelangelo Buonarroti: Goddelijke alleskunner

Michelangelo Buonarroti (1475-1564) was een universeel mens en een van de grootste kunstenaars uit de kunstgeschiedenis. Hij excelleerde in de beeldhouwkunst, verbaasde vriend en vijand met zijn plafondfresco’s in de Sixtijnse kapel, werkte als architect aan de Sint Pieter in Rome en schreef prachtige gedichten.
Hoewel hij een nors, opvliegend karakter moet hebben gehad, werd hij tijdens zijn leven al il divino (de goddelijke) genoemd. Tijdens zijn lange leven verschenen er twee uitgebreide biografieën over de kunstenaar.
In deze lezing ontdekt u meer over het leven en werk van Michelangelo.
Gaandeweg ontrafelt Roland Gieles hoe Michelangelo niet alleen andere kunstenaars, maar ook zichzelf steeds wist te overtref-fen.

Dinsdagavond 28 oktober 2025.

terug naar boven

Qmusic, een inkijkje in de muziekindustrie

Kunt u zich voorstellen dat er een verband is tussen de vroegere zee-zender Radio Veronica en het huidige Qmusic? Toch is dat zo.
De spreker van vanavond, Rik Reijnen, directeur Entertainment bij Qmusic, heeft misschien nog meer “onverwachts” voor u in petto.
Bijvoorbeeld, dat Qmusic en sinds kort ook RTL onderdeel zijn van het Belgische DPG, uitgever van o.a. kranten als De Volkskrant, Trouw en De Gelderlander en bladen als Margriet, Libelle en Donald Duck.
We kennen in ons land commerciële zenders en de publieke omroep. Wat is het verschil en wat betekent dit voor de commerciële zenders?
Uiteraard ligt de focus van Riks verhaal op “Entertainment”. Welke radioprogramma’s zijn er? Welke muziek kiezen ze daarvoor en hoe bepalen ze dat? Om interessant te zijn voor adverteerders moeten ze weten: wie zijn op welk moment van de dag de luisteraars en wat zijn dan de luistercijfers?
Trouwens: enig idee wat een advertentie op een top-tijd kost?
U gaat het allemaal horen bij dit inkijkje in de muziekindustrie. En heeft u vragen? Rik zal ze graag beantwoorden. Aanmelden niet nodig.

Donderdagavond 13 november 2025, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Gelderland - Het Verloren Hertogdom

Het hertogdom Gelre zou zo ontsnapt kunnnen zijn uit een sprookjesboek. Toch heeft het eeuwenlang echt bestaan en het geoefende oog ontdekt ook vandaag nog talloze sporen in het landschap. De oude steden aan grote en kleine rivieren, de talloze kastelen en de grafmonumenten in de kerken zijn maar enkele relicten van een verdwenen wereld die vaak pal bij ons om de hoek liggen.
Die zijn zowel in de huidige provincie Gelderland als in Limburg en zelfs net over de grens in Duitsland te vinden. Geldermalsen is ontstaan als dorp in de uiterste westhoek van het Gelderse hertogdom.

René Arendsen is publiekshistoricus en programmamaker bij Omroep Gelderland. Hij deed drie jaar onderzoek naar de geschiedenis van het hertogdom Gelre en vertelt het verhaal als een spannende ridderroman.
Tijdens deze lezing reizen we langs de meest bijzondere plekken uit het Gelderse verleden en zien we de mooiste werken die kunstenaars uit Gelderland ooit produceerden.
We bekijken de vaderlandse geschiedenis die we op school leerden vanuit een Gelders perspectief.

Wie deze avond bijwoont, kijkt voor altijd met andere ogen naar Gelderland.

Maandagavond 24 november 2025, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

DigiContact, een toekomstbestendige manier van zorg

De trend voor de komende jaren is dat de beroepsbevolking afneemt, het aantal ouderen toeneemt en daarmee de vraag naar zorg zal groeien.
Op dit moment werkt al 1 op de 6 werkenden in de zorg. Als we zorg willen blijven bieden zoals we dat gewend zijn, zal in 2040 van elke 4 werkenden er 1 in de zorg nodig zijn.
Dat is niet realistisch, we zullen moeten nadenken hoe we zaken in de toekomst met minder personeel kunnen regelen'

DigiContact is een moderne vorm van begeleiding voor mensen die zelfstandig of begeleid wonen en werken, maar soms of op vaste momenten een “hulplijn” nodig hebben. Of je nu overdag wilt beeldbellen, gewoon bellen of midden in de nacht, DigiContact is altijd dichtbij.

DigiContact bestaat sinds 2014 en dagelijks komen er nieuwe gebruikers bij.
Velen zijn er enthousiast over en zien het als waardevolle aanvulling, soms naast het bestaande contact met de begeleider, soms als vervanging daarvan. DigiContact luistert naar de mensen, kent hun situatie en zorgt dat deze client dan weer verder kan.
DigiContact is één van de nieuwe begeleidingsvormen, die een steeds grotere plek krijgen in de zorg en een aanvulling zijn op de vaste/fysieke begeleiding.

Marion van Egten werkt al negen jaar met veel plezier bij DigiContact en komt ons over deze moderne vorm van zorg vertellen.

Dinsdagmiddag 9 december 2025, 14.30 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Het NUT en het onderwijs van nu

De Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, afgekort: ’t NUT, is van grote betekenis geweest voor onder meer het onderwijs in Nederland.

Aan het eind van de 18 e eeuw, in een tijd van economische stilstand en moreel verval, zag de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen één krachtig middel tot herstel: onderwijs. Niet als voorrecht voor de welgestelden, maar als recht voor iedereen ter versterking van de hele samenleving.
Met vernieuwende pedagogische ideeën bracht ‘t Nut een stille revolutie teweeg.
Klassikale lessen vervingen het individuele leertraject. Aanschouwelijke leermiddelen en prenten brachten droge teksten tot leven. Een menselijker kindbeeld nam de plaats in van harde tucht. Lezen werd gestimuleerd, niet afgedwongen.
Zo ontstond een blauwdruk voor het moderne onderwijs én een nieuwe visie op burgerschap.

In deze lezing opent Christian van Houwelingen, collectie- en onderzoeksmedewerker van het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht, de deuren naar 18 e – en 19 e-eeuwse klaslokalen.
Schoolborden, ABC-plankjes, beloningsprenten en de eerste scholen zonder lijfstraffen vertellen het verhaal van idealen die hun tijd ver vooruit waren en die nog altijd zichtbaar zijn in het onderwijs van nu.

Maandagmiddag 12 januari 2026, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Energietransitie.

De ombouw van het Nederlandse energiesysteem.

Net als veel andere landen, hebben we in Nederland afgesproken de CO2 uitstoot met minstens 55% te verminderen in 2030 ten opzichte van de uitstoot in 1990 en deze richting 2050 naar nul te brengen.
Ons energiesysteem is de grootste bron van de CO2 uitstoot en moet daarom volledig omgebouwd worden.

Prof. dr. ir. Machteld van den Broek bekleedt bij de Faculteit Techniek, Bestuur en Management van de TU Delft de leerstoel “energy system integration”.
Haar speciale interesse gaat uit naar oplossingen die de koppeling bevorderen tussen bijvoorbeeld elektrificatie en het gebruik van waterstof.
Daarbij zijn integratie van zonne- en wind­stroom in het elektriciteitssysteem en de ontwikkeling van infrastructuur van belang

Dinsdagavond 27 januari 2026, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Hendrick Hamel, bekende Nederlander in Korea

 Maar onbekend in Nederland!

Tussen de roemruchte Nederlandse VOC-zeevaarders verdient ook Hendrick Hamel uit Gorinchem een plaats. Hij is wereldberoemd in Korea en daarbuiten, maar in Nederland nauwelijks, zelfs niet bij mensen die ín, of in de buurt van, Gorinchem wonen. Na deze avond kent u hem dus wel.

Valentine Wikaart-Derkzen, voormalig directeur van het Hendrick Hamel Museum in Gorinchem, gaat u meenemen op de reis van de 20-jarige Hendrick Hamel in 1650 naar Batavia.
Die reis werd het begin van een avontuur dat wereldwijd – maar niet in Nederland – kunstenaars, schrijvers en onderzoekers zou inspireren tot zowel kinderboeken, stripverhalen, romans als gedegen onderzoeksverslagen en tentoonstellingen.

Hendrick Hamel leed namelijk schipbreuk bij Korea, werd daar gevangen gehouden, maar wist na enkele jaren te vluchten naar Japan.
Daar kreeg hij opdracht zijn belevenissen te beschrijven. Hij voegde daar ook een beschrijving van land en cultuur van Korea aan toe.
Met dit “Hamel Journael” zette hij Korea op de kaart in West-Europa.
Het boek verscheen in 1668 in het Nederlands, Engels, Duits en Frans en werd een bestseller.

Wat daar dan allemaal in stond? Dat gaan we niet verklappen, want dat is het verhaal van Valentine Wikaart.

Donderdagavond 12 februari 2026, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Geldermalsen door Vlinderogen, lezing van Kars Veling

Dagvlinders staan in Nederland onder druk.
Van de 70 soorten die ons land rijk was zijn er 17 uitgestorven terwijl 30 van de overgebleven soorten op de Rode Lijst staan als ernstig bedreigd tot kwetsbaar. Ook in Geldermalsen en omgeving zijn soorten achteruit gegaan en verdwenen. Toch valt hier nog veel te genieten.

We gaan tijdens de lezing van Kars Veling de omgeving bekijken door vlinderogen. Hoe leven vlinders, wat hebben ze nodig en hoe kunnen we zorgen dat de vlinders het weer naar de zin hebben? Niet alleen de kroeglopers als Dagpauwoog en kleine vos komen aan de orde, we kijken ook door de ogen van minder algemene soorten.
Als u zelf vragen hebt over vlinders kom dan ook, want daarvoor is volop gelegenheid.

Kars Veling is projectleider bij De Vlinderstichting in Wageningen en houdt zich bezig met onderzoek naar vlinders en libellen, maar is ook actief binnen de communicatie-afdeling en is woordvoerder van De Vlinderstichting.
Kars geeft veel lezingen en cursussen, zowel aan beheerders en bestuurders als aan andere groepen.

Maanrdagavond 23 februari 2026, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Lezing over de Camino naar Santiago de Compostella

Jacques Verhagen neemt je mee in de tocht naar Santiago. Op inspirerende wijze vertelt hij over de historie en cultuur van de pelgrimstocht.
Naar wie lopen al die pelgrims en waarom is nou juist deze tocht wereldwijd zo vermaard?
En waarom is de route aangegeven met een gele pijl?
Wat drijft de lopers en hoe binden bloed, zweet en tranen hen onderweg?

De pelgrimsroute naar Santiago de Compostella, ook wel de Jacobsweg genoemd, is de tocht naar het graf van de apostel Jakobus in Santiago de Compostella. Vanuit alle Europese landen zijn meerdere routes te bewandelen via Frankrijk en Spanje, met als eindpunt Santiago de Compostella.
Van oudsher hebben pelgrimstochten een religieus karakter, zo ook de tocht naar Santiago.

Tegenwoordig hebben mensen verschillende redenen om de tocht te lopen.
Zo wordt de route gewandeld, gefietst of op andere manieren afgelegd vanwege het cultuurhistorisch erfgoed en de prachtige natuur.
Maar ook mensen die zichzelf willen leren kennen, op zoek zijn naar een soort vrijheid of die een fysieke uitdaging willen aangaan, leggen de wereldberoemde route af.

Dinsdagavond 10 maart 2026, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Moderne bruggen

Een lezing special gewijd aan bruggen, verbindingswegen en barricades, hangbruggen, tuibruggen en vakwerkbruggen, soms functioneel, vaak echte kunstwerken.

We kijken met Suzanne Roelofs in deze lezing naar enkele van de beroemde klassiekers, zoals de Brooklyn Bridge, de Golden Gate Bridge en de Tower Bridge, maar het accent zal liggen op moderne bruggen.

Spectaculaire bruggen van internationale architecten als o.a. Norman Foster, Santiago Calatrava en Zaha Hadid, maar ook Nederlandse bruggen van Ben van Berkel en Next architects.
Van Kopenhagen naar Sevilla, van Dallas naar Singapore: u zult zich verbazen wat voor vlucht de bruggenbouw heeft genomen en hoe belangrijk deze brug-gen vaak stedenbouwkundig zijn.

Donderdagavond 26 maart 2026, 20.00 uur in “De Pluk”, Rijksstraatweg 64, Geldermalsen.

terug naar boven

Excursie met Suzanne Roelofs naar Breda

Dit seizoen gaan we met Suzanne naar Breda. Dat Breda een gezellige historische binnenstad heeft, zal bij iedereen bekend zijn. Maar wist u dat in Breda ook prachtige moderne architectuur te vinden is? Sterker nog: het stationsgebouw is uitgeroepen tot beste gebouw van 2017!

We beginnen onze wandeling dan ook met dit mooie nieuwe stationsgebouw van Koen van Velsen, opgeleverd in 2016. Naast reizigersterminal, bevat dit station ook woningen, winkels en kantoorruimte, waardoor het bijdraagt aan de stedelijke vernieuwing van het gebied.

Daarna gaan we naar het voormalige brouwerijterrein van de 3 Hoefijzers. Hier zien we de voormalige brouwerij in Art Deco/Haagse School stijl en spreken we over de nieuwe woonwijk die hier verschijnt, vernoemd naar de voormalige brouwerij.

Vervolgens gaan we richting het Chassé Park. Op een voormalig kazerneterrein is hier een opvallende woonwijk verschenen volgens de visie van o.a. Rem Koolhaas. Ook vinden we hier gebouwen van o.a. Herman Hertzberger en Erick van Egeraat.

Nadere informatie over kosten en tijden volgt t.z.t. in de Nut Nieuwsbrief.

Donderdag 2 april 2026,

terug naar boven